Jak oszczędzać energię elektryczną i wodę

Trudno wyobrazić sobie codzienne życie bez wody lub elektryczności. Gotowanie, pranie, odkurzanie, korzystanie z komputera, kąpiel – to tylko wybrane przykłady ich zastosowania. Nie trzeba rezygnować z żadnego z nich, by zaoszczędzić na rachunkach. Wystarczy odpowiednio wcześnie zaplanować zastosowanie rozwiązań, optymalizujących zużycie wody i prądu.

ELEKTRYZUJĄCE OSZCZĘDNOŚCI

Największe koszty utrzymania domu związane są z jego ogrzewaniem. Jeśli zdecydujemy  się na zastosowanie w budynku ogrzewania elektrycznego – jako głównego lub dodatkowego źródła ciepła – pamiętajmy, by odpowiednio dobrać moc urządzeń generujących ciepło: grzejników konwektorowych, pieców akumulacyjnych czy ogrzewania podłogowego. Grzejniki konwektorowe powinny być wyposażone w termostat (im bardziej zaawansowany i dokładny, tym większą skuteczność grzania zapewni) i zegar (umożliwiający automatyczne włączanie i wyłączanie grzejnika o wybranych porach). Powinno się je umieszczać w pobliżu okna; nie należy ich zasłaniać, ani zastawiać (np. meblami), by umożliwić swobodne rozchodzenie się ciepła.
Efektywność działania pieca akumulacyjnego zwiększy obecność wentylatora wymuszającego obieg powietrza, wyłączanego przez termostat, gdy temperatura w pomieszczeniu osiągnie pożądany poziom.
Zastosowanie ogrzewania podłogowego zapewnia zmniejszenie start ciepła dzięki równomiernemu rozchodzeniu się ciepła, umożliwia też osiągnięcie komfortu cieplnego mimo niższej niż w przypadku tradycyjnych grzejników temperatury czynnika grzejnego (utrzymanie temperatury na poziomie 19-20oC w przypadku ogrzewania podłogowego daje taki sam komfort cieplny jak 21-22oC przy zastosowaniu tradycyjnych grzejników ściennych). Warto jednak pamiętać, by planując taki rodzaj ogrzewania przewidzieć, w którym miejscu staną meble lub inne elementy wyposażenia, by nie kłaść pod nimi mat grzejnych, ani też nie przykrywać ich np. grubymi dywanami czy wykładzinami.

Różnicujmy wysokość temperatury w pomieszczeniach w zależności od ich przeznaczenia i faktycznego użytkowania – sypialnia nie musi być jednakowo ciepła, jak np. pokój dzienny, zmniejszmy temperaturę w całym domu, jeśli akurat planujemy dłuższą w nim nieobecność. Pamiętajmy, że obniżenie temperatury w pomieszczeniach zaledwie o 1oC pozwala na oszczędności na rachunkach za ogrzewanie w wysokości 6%.

Na co dzień używamy wielu urządzeń zasilanych prądem. Korzystanie z nich nie będzie znacznie obciążało naszego budżetu, jeśli przy ich doborze – a później użytkowaniu – będziemy kierować się kilkoma podstawowymi zasadami.  
Czasem by zaoszczędzić, warto zainwestować. Dotyczy to np. wymiany sprzętu gospodarstwa domowego starego typu na nowy. Kupując nowy sprzęt AGD, zwracajmy uwagę na jego klasę energetyczną, czyli efektywność. Im wyższa (A, A+, a nawet A++), tym lepiej, bo mniej zużyje energii elektrycznej przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej wydajności. Zalecenie to dotyczy zwłaszcza lodówki, której praca wiąże się praktycznie ze stałym poborem energii elektrycznej. Jeśli wybierzemy jej energooszczędną  wersję, oszczędności mogą sięgnąć nawet kilkudziesięciu procent. Przykładowo: starego typu lodówka z zamrażarką klasy G pochłonie 800 kWh rocznie, klasy A – już tylko 300 kWh, klasy A++ natomiast – 200 kWh. Mniejsze zużycie prądu przez lodówkę zagwarantuje też odpowiednie jej ustawienie – z zachowaniem wolnej przestrzeni pomiędzy np. ścianą a tyłem lodówki, by zapewnić odpowiednią cyrkulację powietrza z wymiennika ciepła, w miejscu nienasłonecznionym, z dala od innych źródeł ciepła, np. kuchenki czy grzejnika. Ważne jest też niedopuszczenie do oszronienia lub oblodzenia wnętrza lodówki, niewkładanie ciepłych lub gorących naczyń, by nie zwiększać poboru mocy potrzebnej do obniżenia temperatury do pożądanego poziomu, możliwie rzadkie otwieranie drzwi i ergonomiczne ułożenie produktów w lodówce, które skróci czas utraty schłodzonego powietrza.

Korzystając z pralki i stosując się do prostych zaleceń można także poczynić znaczne oszczędności. Wybierajmy sprzęt z funkcją oszczędzania (tzw. ½ wsadu), która przy mniejszej ilości prania pozwala na zmniejszenie poboru wody i energii elektrycznej, a w razie braku takiej funkcji nastawiajmy pranie tylko wtedy, gdy bęben będzie wypełniony. W miarę możliwości wybierajmy krótkie programy i niższą temperaturę prania, używajmy detergentów skutecznych również w niskiej temperaturze, pranie wstępne wybierajmy tylko w razie rzeczywistej potrzeby, kiedy rzeczy są mocno zabrudzone.

Jeśli gotujemy z użyciem kuchenki elektrycznej, pamiętajmy o przykrywaniu naczyń dopasowanymi pokrywkami, gotowaniu w małej ilości wody w dobrze przewodzących ciepło naczyniach o płaskim dnie, których średnica nie będzie mniejsza od powierzchni grzejnej kuchenki (umownego palnika). Bez potrzeby nie należy też nagrzewać piekarnika przed pieczeniem. Z dostępnych na rynku urządzeń wybierzmy kuchenkę indukcyjną, która jest najbardziej energooszczędna.

Pamiętajmy o doborze wielkości urządzeń AGD do naszych potrzeb. Mimo, że zbyt duże urządzenia nie zostaną w pełni wykorzystane – pobiorą tyle samo energii (i wody – w przypadku zmywarek), co przy możliwym maksymalnym użyciu.   

Wiele urządzeń RTV wyposażonych jest w wygodną skądinąd funkcję standby. Jeśli jednak nie korzystamy z telewizora, radia czy komputera, odłączmy je zupełnie od prądu, gdyż niepozorny stan czuwania jest wysoce energochłonny. Aby każdorazowo nie wypinać wszystkich wtyczek z gniazdek, wygodnie jest podpiąć je do listwy zasilającej i odcinać dopływ prądu jednym przyciskiem.
Nie zapominajmy też o oświetleniu – tradycyjne żarówki możemy wymienić na zużywające mniej energii świetlówki kompaktowe lub żarówki z diodami LED, których żywotność i trwałość jest największa. Ponieważ ich cena jest wyższa niż tradycyjnych żarówek, potraktujmy ich zakup jako opłacalną dla domowego budżetu i środowiska inwestycję.
Zastanówmy się nad możliwością wyboru dostawcy energii elektrycznej, który zapewni nam najkorzystniejsze pod względem ekonomicznym warunki i o dopasowaniu taryfy energetycznej do potrzeb i stylu życia mieszkańców. Wybierać możemy pomiędzy różnymi wariantami: stawką za zużycie prądu jednakową przez całą dobę (G11), niższą nocną i wyższą dzienną (G12) oraz tańszą energią elektryczną pobieraną w nocy i w dni wolne od pracy – od piątku popołudniu do niedzieli wieczór lub do poniedziałku rano (G12w).

KROPLA DO KROPLI…

Korzystając z wody na co dzień, nie do końca zdajemy sobie sprawę z rozmiarów jej zużycia. Przyjmuje się, że jeden człowiek zużywa od 100 do 150 l wody dziennie  (odpowiednio: w mieszkaniu i w domu jednorodzinnym), przy czym tylko 3 l wykorzystywane są jako woda pitna. Zakres, w jakim można poczynić oszczędności wody jest więc bardzo szeroki.

Planowanie oszczędności warto rozpocząć już na etapie wyboru działki i projektu. Wówczas można przewidzieć zastosowanie rozwiązań, które pomogą w racjonalnym korzystaniu z wody. Ponieważ większość wody zdatnej do picia przeznaczana jest do celów gospodarczych, z powodzeniem można zastąpić ją wodą deszczową. Deszczówkę można odzyskiwać dzięki specjalnej instalacji, która umożliwia przechwycenie spływającej z dachu wody, odfiltrowanie jej, przechowanie i transport do wybranych punktów odbioru. Odzyskaną w ten sposób wodę można zastosować do prania, sprzątania, spłukiwania toalet, podlewania ogrodu, mycia samochodu. Pozwala ona zaoszczędzić ponad 50% wody pitnej, a więc związanej z jej zużyciem wydatków.

Prostym i niedrogim sposobem oszczędzania wody jest zastosowanie nakładek napowietrzających wodę płynącą z kranów, czyli perlatorów. Można w ten sposób zaoszczędzić ok. 70% wody, nie tracąc na komforcie jej użytkowania. Przykładowo: przez kran kuchenny wypływa od 10 do 15 litrów wody na minutę, zastosowanie perlatora może zmniejszyć przepływ do 2 litrów. Oszczędność dotyczy też energii, bo mniej się jej zużywa do podgrzania wody, dodatkowo odprowadzanych jest mniej ścieków.

By oszczędzić wodę i pieniądze, zrezygnujmy z tradycyjnego mycia naczyń na rzecz zmywarki. Efektywność jej działania zapewnimy dostosowując program i temperaturę do stopnia zabrudzenia naczyń. Warto też pamiętać o tym, że zmywarkę należy włączać tylko wtedy, gdy jest zapełniona. Opłaca się też sprawdzić szczelność instalacji, naprawić cieknące krany, spłuczkę (lub zainwestować w spłuczkę z funkcją „stop” albo z podziałem na spłukiwanie oszczędnościowe). Rury doprowadzające wodę powinny być dobrze zaizolowane, po odkręceniu kranu nie tracić wody w oczekiwaniu na jej podgrzanie. Stosujmy się też do najprostszych zaleceń dotyczących codziennych czynności z wykorzystaniem wody: raczej wybierać prysznic zamiast kąpieli, wodę potrzebną do mycia zębów nabierać do kubka, odkręcać wodę do spłukania twarzy podczas golenia lub mycia dopiero po namydleniu – nie pozwolić, by płynęła niepotrzebnie.  

Do podlewania kwiatów domowych używajmy deszczówki, natomiast do przydomowych trawników – zraszacza, podlewajmy rano, zanim nagrzeje się powietrze i woda będzie szybciej parować.  Samochód myjmy w myjni z zamkniętym obiegiem.
Przemyślane korzystanie z wody i energii elektrycznej może nie tylko przysporzyć znacznych oszczędności w budżecie domowym, ale i przyczynić się do ochrony środowiska. Zmniejszając zużycie prądu, ograniczamy emisję dwutlenku węgla do atmosfery, redukując zużycie wody, chronimy jej skromne zasoby (97% wody na ziemi to słona woda mórz i oceanów, a tylko 3% stanowi woda słodka).